Hồ Quý Ly (1336-1407) trước mang tên là Lê Quý Ly, trường đoản cú là Lý Nguyên. Theo gia phả họ Hồ, tiên nhân của hồ nước Quý Ly là hồ nước Hưng Dật vốn fan Chiết Giang (Trung Quốc), đời Hậu Hán thời Ngũ đại Thập quốc (năm 947-950), tương tự thời Dương Tam Kha của Việt Nam, sang làm cho Thái thúDiễn Châu cùng định cư ở hương thơm Bào Đột, nay là thôn Quỳnh Lâm, thị trấn Quỳnh Lưu, tỉnh giấc Nghệ An.
Bạn đang xem: Những cải cách của hồ quý ly
Ông tất cả hai bạn cô số đông được vua trần Minh Tông đem làm thê thiếp và hầu hết trở thành chị em hai vua bên Trần, do đó ông mau chóng được đưa vào có tác dụng quan vào triều đình bên Trần.
Hoàng đế hồ Quý Ly (1336-1407)
Lê Quý Ly là 1 vị quan có tương đối nhiều công trạng bên dưới thời Trần. Tính từ lúc năm 1371, vua è cổ Dụ Tông phong mang lại Lê Quý Ly làm Trưởng cục chi hậu. Sau, vua trằn Nghệ Tông chuyển ông lên làm cho Khu mật đại sứ, lại gả em gái là công chúa Huy Ninh.
Ông là người có khá nhiều năng lực về thiết yếu trị, gớm tế, văn hóa. Thao tác trong hoàn cảnh nhà Trần đang suy yếu rất độ, đất nước nghiêng ngả, nhân dân cực khổ, ông không chịu đựng nổi. Ông được cử duy trì chức cao nhất trong triều. Năm 1395 Thượng hoàng trằn Nghệ Tông chết, ông được cử làm Phụ chủ yếu Thái sư, tước Trung tuyên Vệ quốc Đại vương, thế trọn quyền hành trong nước.
Lê Quý Ly tham gia vào chính sự nhà Trần khoảng tầm 28 năm. Tiếp nối Lê Quý Ly bức vua nai lưng rời đô từ bỏ Thăng Long vào Thanh Hoá, đôi khi giết hàng loạt quần thần trung thành với chủ với đơn vị Trần. Tháng hai năm Canh Thìn (1400), Lê Quý Ly ép nai lưng Thiếu Đế đề nghị nhường ngôi cho mình, mang niên hiệu là Thánh Nguyên, quốc hiệu là Đại Ngu. Ông đổi qua họ Hồ, lập yêu cầu nhà Hồ. Ông làm cho vua chưa được một năm, sau đó nhường ngôi cho nhỏ thứ là hồ Hán mến rồi có tác dụng Thái Thượng hoàng thuộc coi bài toán nước.
Hồ Quý Ly là một nhà cải cách lớn trong lịch sử Việt Nam. Trong tầm 35 năm cố kỉnh quyền chủ yếu ở triều Trần với triều Hồ, ông đã thực hiện một loạt các biện pháp cách tân về các mặt, thay đổi chính sách cũ, đề ra chính sách mới. Những giải pháp đó nhằm xử lý cuộc to hoảng kinh tế - làng mạc hội Đại Việt, thủ tiêu gần như yếu tố cat cứ của quý tộc công ty Trần, sản xuất một đơn vị nước quân chủ chăm chế tập trung vững mạnh. Những cải tân của ông tương đối trọn vẹn và có hệ thống nhất, bao gồm nhiều nghành nghề từ bao gồm trị, quốc phòng mang lại kinh tế, buôn bản hội, văn hóa, giáo dục.
Về quân sự, hồ Quý Ly kiếm tìm cách kiểm soát và chấn chỉnh và tăng tốc quân đội, các loại bớt fan yếu, bổ sung những tín đồ khỏe mạnh, kể cả những sư tăng, tăng tốc quân số và các lực lượng quân sự chiến lược địa phương, cho xuất bản một kinh thành mới bởi đá bền vững và kiên cố ở An Tôn (Vĩnh Lộc, Thanh Hóa) là Tây Đô thường hotline là Thành bên Hồ. Bên Hồ cũng chú ý cải tiến kỹ thuật quân sự. Hồ nước Nguyên Trừng (con trai cả hồ Quý Ly) đã sản xuất ra hồ hết khí tài mới: súng mập thần cơ, thuyền chiến Cổ lâu đi biển.
Cổng phía phái mạnh Thành bên Hồ, huyện Vĩnh Lộc, Thanh Hóa
Về chính trị, năm 1397, hồ nước Quý Ly đặt quy chế về khối hệ thống quan lại địa phương, thống tuyệt nhất việc quản lý từ trên xuống. Những chức an đậy sứ ở lộ phải quản toàn cục các lộ, phủ, châu, thị xã trong lộ mình, bên cạnh đó quản chung tổng thể các vấn đề về hộ tịch, thuế khóa cùng kiện tụng. Lộ trực tiếp phụ trách trước trung ương, như thế tức là thắt chặt hơn về mặt thiết yếu trị và nâng cao quyền lực ở trong phòng nước trung ương. Đó là một trong những cải cách quan trọng đặc biệt về mặt chính trị theo xu thế trung ương tập quyền.
Về tài chủ yếu - khiếp tế, năm 1396, hồ nước Quý Ly mở đầu cuộc cải tổ của chính bản thân mình về tài chính với vấn đề phát hành chi phí giấy, điện thoại tư vấn là “Thông bảo hội sao”, quăng quật hẳn câu hỏi dùng tiền đồng sẽ lưu hành trong làng mạc hội. Chi phí giấy có tương đối nhiều loại, vẽ hình khác nhau: các loại 10 đồng (vẽ hình rau xanh tảo), 30 đồng, 1 tiền, 2 tiền, 3 tiền, 5 tiền và 1 quan liêu (vẽ hình rồng). Đó là một cách tân táo bạo, không đầy đủ hủy bỏ đồng xu tiền cũ hơn nữa xóa đi một ý niệm cũ về tiền tệ. Sử dụng tiền giấy là một hiện tượng chưa từng có trong lịch sử dân tộc nước ta trước đó.
Năm 1397, hồ nước Quý Ly đưa ra phép hạn điền, tức là hạn chế câu hỏi sở hữu ruộng tư. Theo phép hạn điền, trừ chúa thượng và trưởng công chúa, còn toàn bộ mọi người, trường đoản cú quý tộc cho tới thứ dân, gần như bị giảm bớt số ruộng tứ (tối đa 10 mẫu), được cho phép lấy ruộng tứ chuộc tội. Công ty nước thực hiện đo đạc lại ruộng đất, diện tích thừa bắt buộc sung công, tức thị khôi phục chính sách sở hữu công ty nước về ruộng đất. Đó là những cách tân tiến bộ đánh bạo dạn vào thế lực của thế hệ quý tộc điền trang và địa chủ tứ hữu, tăng nguồn thu nhập sưu thuế mang lại nhà nước.
Một chế độ cải cách tài chính quan trọng của nhà Hồ là việc đổi mới chế độ thuế khóa. Mức thuế so với ruộng đất công xóm xã khoảng 1/3 sản lượng. Đó là nút thuế nhẹ nhưng mà nông dân những làng xã rất có thể chịu được. Đối với ruộng đất tứ hữu, nhà Hồ đã tăng mức thuế trường đoản cú 3 thăng/1 mẫu mã (thời Trần) lên 5 thăng/1 mẫu.
Cùng với chính sách thuế, phép hạn điền phần nào hữu ích cho những người nghèo không nhiều ruộng, phương diện khác, chặn đứng xu thế phát triển tự nhiên của ruộng đất tứ hữu.
Tiến thêm 1 bước, năm 1401, nhà Hồ đã phát hành phép hạn nô, những quý tộc bị giảm bớt số nô tì, số thừa ra (những nô tì không tồn tại chúc thư 3 đời) bị sung công, đền bù cho công ty 5 quan lại một người. Những loại gia nô đề nghị thích tín hiệu vào trán. Phép hạn nô đang chuyển một số lớn gia nô thành quan liêu nô (nô tì công ty nước, bọn họ có thay đổi về thân phận, nhưng mà vẫn ko được giải phóng). Cùng rất phép hạn điền, phép hạn nô về cơ bạn dạng đã làm cho suy sụp lứa tuổi quý tộc cũ bên Trần cùng nền kinh tế điền trang, tăng cường thế lực khiếp tế của nhà nước trung ương.
Về khía cạnh hành chính, hồ nước Quý Ly đổi các lộ xa làm cho trấn, đặt thêm các chức An bao phủ phó sứ, Trấn thủ phó sứ cùng những chức phó không giống ở các châu huyện. Ở những lộ thì đặt đều chức quan béo như Đô hộ, Đô thống, Thái thú quản lí cả việc quân sự chiến lược và dân sự. Ông còn để chức Liêm phóng sứ tại mỗi lộ nhằm dò xét thực trạng quân dân.
Về mặt xã hội, hồ Quý Ly tùy chỉnh thiết lập sở “Quản tế” (như ty y tế ngày nay) - một loại bệnh viện công, trị bệnh bởi châm cứu; lập kho bán thóc rẻ cho người nghèo. Việc ông phát hành cân, thước, đấu, thưng nhằm thống nhất đo lường và tính toán cũng góp thêm phần làm tăng lên giá trị thanh lịch của cuộc sống xã hội.
Về văn hóa - giáo dục, hồ nước Quý Ly đã thắt chặt và chấn chỉnh lại Phật giáo cùng Nho giáo. Ông đã hạn chế Phật giáo, Đạo giáo, tôn vinh Nho giáo tuy thế là đạo nho thực dụng, chống giáo điều, kết hợp với tinh thần Pháp gia. Hồ nước Quý Ly vẫn cho đào thải các tăng đạo bên dưới 50 tuổi, bắt buộc phải hoàn tục, tổ chức sát hạch kinh giáo.
Hồ Quý Ly phản nghịch đối lối học tập sáo rỗng, nhắm mắt học tập vẹt khẩu ca của cổ nhân nhằm xét bài toán trước mắt. Năm Nhâm Thân (1392), hồ nước Quý Ly soạn sách “Minh Đạo” gồm 14 thiên gửi ra gần như kiến giải xác xứng đáng về Khổng Tử với những ngờ vực có địa thế căn cứ về sách “Luận ngữ”, trong số những tác phẩm kinh khủng của nho giáo.
Hồ Quý Ly là vị vua Việt Nam đầu tiên quyết định cần sử dụng chữ Nôm nhằm chấn hưng nền văn hóa dân tộc, đến dịch những kinh, thư, thi. Thiết yếu ông vẫn dịch thiên “Vô dật” trong gớm thư ra tiếng hán để dạy vua và hoàng tử, hậu phi, con cái nhà quan, cung nữ; biên soạn sách Thi nghĩa (giải say đắm Kinh thi) bằng văn bản Nôm; làm thơ Nôm.
Hồ Quý Ly rất quan tâm đến việc cải cách, nâng cao tính công dụng và thực tiễn của giáo dục, thi cử. Mở rộng hệ thống giáo dục nghỉ ngơi địa phương, đặt những học quan, cấp học điền. Ông còn quan tâm đến việc mở thêm trường học tập ở những lộ lấp Sơn Nam, gớm Bắc, Hải Đông với định lại phép thi cho bao gồm quy củ. Từ năm 1383, ông đã đến lập một tủ sách trên núi Lạn Kha và cần sử dụng Trần Tôn có tác dụng viện trưởng để dạy học trò. Ông cũng là người đầu tiên trong kế hoạch sử đưa ra cấp thi hương (từ năm 1396). Ngay sau khi lên ngôi, ông mở khoa thi Hội (Thái học tập sinh) đem đỗ 20 người, trong những số đó có Nguyễn Trãi. Quy định và văn bản khoa cử cũng rất được cải tổ. Ấn định phép thi 4 trường, quăng quật ám tả cổ văn nỗ lực vào ghê nghĩa. Năm 1397, ông đến mở ngôi trường ở những châu, tủ ở vùng khu đất Bắc bộ, có quan giáo thụ trông coi, đôn đốc câu hỏi học. Năm 1404, hồ nước Quý Ly lại đặt thêm kỳ thi viết chữ cùng thi toán.
Về quốc phòng: trước sự lăm le xâm lược ở trong nhà Minh, hồ nước Quý Ly lành mạnh và tích cực chấn chỉnh quân đội, xây thành, đóng góp thuyền chiến, v.v... Để có tương đối nhiều quân, hồ nước Quý Ly lập ra hộ tịch bắt mọi fan cứ 2 tuổi trở lên yêu cầu kê khai ai ẩn núp phải phạt. Hộ tịch làm xong, số tín đồ từ 15 tuổi mang đến 60 hơn gấp mấy lần trước. Quân số bởi vì vậy tăng lên nhiều.
Hồ Quý Ly đặc biệt quan trọng chú trọng rèn luyện thủy binh để giữ lại mặt sông phương diện biển. Ông mang đến đóng những phi thuyền lớn trên lát ván để vận động dễ dàng, vùng dưới cho tất cả những người chèo kháng rất lợi hại. Ở những cửa bể và phần đa nơi xung yếu trên những sông lớn, ông cho đóng cọc, hình thành những trận địa mai phục quy mô.
Về biên chế quân đội, hồ nước Quý Ly phân loại Nam Bắc bao gồm 12 vệ, Đông Tây phân ra 8 vệ. Từng vệ tất cả 18 đội, từng đội có 18 người. Đại quân tất cả 30 đội, trung quân trăng tròn đội, từng doanh bao gồm 15 đội, từng đoàn bao gồm 10 đội. Hình như còn 5 team cấm vệ quân. Toàn bộ do một Đại tướng mạo thống lĩnh.
Tượng nhà vua Hồ Quý Ly tận nơi thờ chúng ta Hồ làng Quỳnh Đôi, Quỳnh Lưu, Nghệ An
Hồ Quý Ly là một con fan hành động, gồm tầm nhìn, năng lượng và sự quyết đoán. Đề ra phần đa biện pháp cải tân và lật đổ triều Trần, ông muốn giải quyết và xử lý cuộc mập hoảng kinh tế tài chính - xã hội Đại Việt cuối thời bên Trần, đưa ra lối thoát, xây dừng một công ty nước chăm chế tập quyền vững táo tợn có xu hướng Pháp gia.
Nhìn chung, những cải tân của hồ Quý Ly có khá nhiều điểm tích cực, tiến bộ, mang tính chất dân tộc, quan trọng trong nghành nghề dịch vụ văn hóa - giáo dục, với ước muốn xây dựng một nước nước ta cường thịnh, tư tưởng đổi mới của ông cũng khá đáng trân trọng song những cải cách của ông chưa đưa về những tác dụng đáng kể. Tuy vậy, hồ nước Quý Ly xứng danh có một vị trí quan trọng trong lịch sử hào hùng của nhân dân Việt Nam.
Lê Khiêm (tổng hợp)
- Phạm Ái Phương, “Nhìn lại vượt trình phân tích về hồ nước Quý Ly với cuộc cải cách cuối rứa kỷ XIV – vào đầu thế kỷ XV”, NCLS, 1990, Số 6 (253), tr. 37-47.
+trước+có+tên+là+Lê+Quý+Ly,+tự+là+Lý+Nguyên,++Theo+gia+phả+họ+Hồ,+tổ+tiên+của+Hồ+Quý+Ly+là+Hồ+Hưng+Dật+vốn+người+Chiết+Giang+(Trung+Quốc),+đời+Hậu+Hán+thời+Ngũ+đại+Thập+quốc+(năm+947-950),+tương+đương+thời+Dương+Tam+Kha+của+Việt+Nam,+sang+làm+Thái+thúDiễn+Châu+và+định+cư+ở+hương+Bào+Đột,+nay+là+xã+Quỳnh+Lâm,+huyện){kind=link}