Nội dung chi tiết
Cấu tạo máy sấy thăng hoaNguyên lý phương pháp sấy thăng hoaMột số câu hỏi liên quan về công nghệ sấy đông khôKhái niệm về công nghệ sấy thăng hoa
Sấy thăng hoa (freeze drying) là công nghệ sấy hiện đại có tên gọi là sấy đông khô hay “làm khô lạnh” – đây là kỹ thuật khử nước, được sử dụng để tách ẩm ra khỏi nguyên liệu bằng sự thăng hoa của nước “chuyển trực tiếp từ thể rắn sang thể hơi”.
Bạn đang xem: Công nghệ sấy thăng hoa


Video sấy thăng hoa nguyên liệu
Ở điều kiện bình thường, lượng ẩm trong thực phẩm ở dạng lỏng, để chúng thăng hoa cần được chuyển sang thể rắn bằng phương pháp đông lạnh. Nguyên liệu sau sấy giữ nguyên hình dạng, màu sắc, các chất dinh dưỡng của sản phẩm ban đầu.

Công nghệ sấy thăng hoa được phát minh bởi Arsene d’Arsonval và trợ lý của ông vào năm 1906. Đến nay, máy sấy thăng hoa đã được ứng dụng rộng rãi tại Việt Nam đem lại nhiều lợi ích cho ngành thực phẩm sấy.

Máy và thiết bị sấy công nghiệp
Máy sấy thăng hoa – Sấy thực phẩm chất lượng cao, khô, giòn, nguyên vẹn
Cấu tạo máy sấy thăng hoa
Máy sấy thăng hoa được cấu tạo bởi nhiều thành phần, nhưng chúng thường gồm 3 bộ phận chính sau:
Bơm chân không
Đây là thiết bị tạo ra môi trường chân không cho quá trình sấy
Bộ phận cấp đông
Đây là thiết bị giúp cấp đông sản phẩm ở giai đoạn đầu sấy, đồng thời giúp hấp thụ hơi ẩm thoát ra từ sản phẩm sấy.

Bộ phận gia nhiệt
Sau khi sản phẩm được cấp đông, bộ phận bơm chân không tạo đủ điều kiện chân không, bộ phận điện trở sẽ gia nhiệt cho sản phẩm (-30 đến -50 độ C) để xảy ra quá trình thăng hoa.
Tóm tắt quy trình sấy thăng hoa


Nguyên lý phương pháp sấy thăng hoa

Giai đoạn đầu
Bộ phận cấp đông có nhiệm vụ cấp đông sản phẩm. Thông thường giai đoạn này mất 6-8 giờ.Nguyên liệu được đông lạnh bằng thiết bị thông thường hoặc bằng ni tơ lỏng bên ngoài buồng sấy.Quá trình đông lạnh cần tiến hành nhanh chóng để hình thành các tinh thể băng nhỏ, tránh hư hại đến cấu trúc tế bào của sản phẩm.Những sản phẩm sấy dạng lỏng, bước đông lạnh sẽ tiến hành chậm hơn để băng tạo thành từng lớp, tạo nên các kênh giúp cho hơi nước di chuyển dễ dàng hơn.Giai đoạn thăng hoa
Bơm chân không có nhiệm vụ rút hết không khí trong buồng sấy, tạo môi trường chân không, điện trở sẽ gia nhiệt để băng thăng hoa thành hơi nước.Nếu nước ở dạng băng, áp suất nước được giữ dưới 4,58mmHg (610,5Pa). Khi nhiệt cung cấp vào nguyên liệu, băng rắn sẽ thăng hoa trực tiếp thành hơi mà không bị tan chảy. Nước sẽ được tách ra bằng máy bơm chân không và ngưng tụ bằng các ống xoắn ruột gà lạnh, các bản lạnh hay bằng hóa chất.Quý khách có thể hiểu rõ hơn theo cách giải thích như sau: “Hơi nước thăng hoa thoát ra ngoài sản phẩm bằng cách điều chỉnh áp suất trong buồng sấy thấp hơn áp suất hơi nước trên bề mặt của băng. Đồng thời tách hơi nước, hấp thụ lại ở bộ phận “bẫy nước”. Nhiệt độ ở bẫy nước thấp hơn nhiệt độ môi trường trong buồng sấy khoảng 20 độ C. Khi hơi nước bay vào bẫy nước lập tức sẽ bị đông tụ lại thành băng.”
Quá trình này được tiếp diễn cho đến khi nguyên liệu sấy khô còn khoảng 10% độ ẩm.

Giai đoạn cuối
Ở giai đoạn này sản phẩm chỉ còn hơi ẩm ở sâu bên trong nguyên liệu. Lúc này, điện trở sẽ gia nhiệt lên cao, có thể lên đến 70 độ C. Quá trình sấy tiếp tục đến khi không thấy hơi ẩm thoát ra ngoài nữa, độ ẩm sau sấy còn khoảng 1-4%.
Xem thêm: Ảnh Rank Đồng Free Fire, Áo Thun Free Fire Màu Đen Rank Huyền Thoại
Ưu điểm của phương pháp sấy thăng hoa
Công nghệ hiện đại sấy thăng hoa tạo ra sản phẩm có chất lượng tốt, các thành phần dinh dưỡng như protein, lipid, glucid, vitamin, enzyme, các dưỡng chất khác, màu sắc và mùi vị gần như được bảo toàn không bị phá hủy.


Nhược điểm phương pháp sấy đông khô
Với công nghệ sấy hiện đại, hoàn thiện tất cả các nhược điểm của các phương pháp sấy thông thường thì nhược điểm của sấy thăng hoa đó là giá thành máy sấy sẽ đắt hơn nhiều so với các loại máy sấy khác.Hệ thống máy sấy phức tạp, đòi hỏi người vận hành cần có kinh nghiệm và cần hiểu rõ về máy móc cũng như công nghệ.Thời gian sấy sẽ dài hơn, điện năng tiêu thụ khá lớn, nên chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm thường cao.Sản phẩm cần phải đóng gói kỹ sau khi sấy xong vì tính chất sấy thăng hoa dễ bị hồi ẩm trong quá trình bảo quản.Chính vì vậy, nếu nguyên liệu của bạn đắt tiền như đông trùng hạ thảo, hay cần đòi hỏi sấy giòn rụm mà các máy sấy khác không đáp ứng được như mít sấy giòn, sầu riêng sấy giòn, sữa chua sấy thăng hoa,… thì nên cân nhắc đầu tư.Hướng dẫn sử dụng máy sấy thăng hoa

Quy trình sấy thăng hoa nguyên liệu
Nguyên liệu được làm sạch sau thu hoạch, tiến hành sơ chế sản phẩm như bóc vỏ, tách hạt hoặc thái lát,…Cho sản phẩm xếp đều trên khay sấy.

Các sản phẩm phù hợp để sấy bằng phương pháp sấy thăng hoa
Như đã nói trên, sấy thăng hoa thích hợp sấy các nguyên liệu đắt tiền, có giá trị cao, hay nguyên liệu không sấy được giòn hay dạng lỏng, mềm.
Tại Việt Nam, máy sấy thăng hoa được ứng dụng sấy các thực phẩm sau: Đông trùng hạ thảo, nhân sâm, sầu riêng, mít sấy giòn, khoai lang, sapoche, sữa chua sấy thăng hoa, các loại rau củ cần sấy giòn để làm bột rau củ,…


Một số câu hỏi liên quan về công nghệ sấy đông khô
Sấy thăng hoa có phải là sấy ở nhiệt độ âm?
Chính xác, giai đoạn sấy thăng hoa, nhiệt độ trong buồng sấy sẽ luôn ở nhiệt độ âm, thậm chí ở bộ phận bẫy nước, nhiệt độ còn giảm xuống 20 độ so với buồng sấy thăng hoaCòn giai đoạn sau sấy kiệt ẩm, thì nhiệt độ có thể lên đến 70 độ C tùy thuộc vào nguyên liệu mà cài đặt.Sản phẩm gia nhiệt lên tới 70 độ C vậy dưỡng chất và vitamin bị phá hủy không?
Trên thực tế sẽ không bị mất, bởi vì thời gian giai đoạn này sẽ ngắn vì chỉ sấy giảm ẩm từ 10% xuống còn 1-4%. Các dưỡng chất và vitamin trong thời gian ngắn sẽ không bị phá hủy, thậm chí hầu như chúng cần phá hủy ở nhiệt trên 150 độ C. Hơn nữa không phải sản phẩm nào cũng gia nhiệt lên đến 70 mà thường chỉ vài chục độ C nên quý khách hàng hoàn toàn yên tâm nhé!Một lý do khác các dưỡng chất bị phá hủy cần có 2 điều kiện đó là nhiệt cao và không khí để diễn ra quá trình oxy hóa. Còn trong buồng sấy thăng hoa oxy không khí đã bị rút hết ra ngoài nên không còn xảy ra quá trình oxy hóa nữaSấy lạnh có phải sấy thăng hoa không?
Hai công nghệ sấy này hoàn toàn khác nhau nhé, với sấy lạnh thì máy sẽ tách ẩm dòng không khí trước khi gia nhiệt để quá trình tách hơi ẩm sẽ nhanh hơn và nhiệt độ gia nhiệt sấy trong buồng từ 10-50 độ C. Còn sấy thăng hoa thì chắc chắn quý khách đã hiểu khi đọc đến đây và phân biệt phải không nào.
Như vậy, Đông Nam đã lý giải chi tiết về công nghệ sấy thăng hoa là gì cũng như cách vận hành và ứng dụng trong sản xuất để quý khách có cái nhìn tổng quan và quyết định đúng đắn trước khi đầu tư. Đông Nam chân thành cảm ơn quý khách đã đọc bài viết này!